Met gebed en diplomatie

Het is toch triest te moeten constateren hoeveel tijd er gemoeid gaat met gesprekken over de bestrijding van het antisemitisme. Misschien moet ik er een punt achter zetten en me uitsluitend bezighouden met sjioeriem, lezingen en pastorale zorg. Had ik ooit vermoed dat representatie zoveel tijd zou vergen? En ben ik daarmee bezig omdat ik dat verkies of is me dat toevallig overkomen?

Aanstaande donderdagavond begint Poeriem, het Lotenfeest, en lezen we de Megillat Ester, de rol van Ester. Het verhaal van Poeriem is niet uitsluitend historie. Als het alleen iets van lang geleden zou zijn, had het nooit een deel van Tenach, onze heilige geschriften, geworden. De poeriemgeschiedenis leert ons over het verleden, het heden en de toekomst. Haman wilde het Joodse volk uitroeien, louter en alleen omdat ze Joden waren. Mordechai richtte zich primair op het gebed, riep de Joden op tot tesjoeva, inkeer, om vervolgens koningin Ester, zijn nicht, te laten weten dat zij de dans niet zou ontspringen en daarom voor haar volk zou moeten opkomen en de koning inschakelen om het Joodse volk te redden. Maar voordat ze naar de koning zou gaan heeft ze Mordechai verzocht met haar drie dagen te vasten en G’d te smeken haar diplomatieke poging te laten slagen. Bij Mordechai lag de nadruk op gebed en inkeer. Bij Ester overheerste de politieke benadering. Uiteindelijk komt alles van boven, maar om G’ds zegen te kunnen ontvangen werd er een voorwerp verwacht, de diplomatie, waarin G’d de hulp kon aanleveren. 

Als een mens onverhoopt ziek is, gaat hij naar de dokter. Maar of de dokter wel of niet kan genezen hangt af van boven. Van ons wordt steeds een én-én-opstelling verwacht. Bij Mordechai lag meer de nadruk op gebed. Bij Ester op de diplomatie. Waarom heet de megilla de rol van Ester en niet de rol van Mordechai? Om te benadrukken dat als je in de positie bent om invloed te kunnen uitoefenen ten goede van, in ons geval, het welzijn van de Joodse gemeenschap in ons land, je van Esther moet leren.

En dus zat ik donderdag in het stadhuis van Eindhoven op verzoek van het bestuur van de Joodse Gemeente in gesprek met burgemeester Jeroen Dijsselbloem. Er was namelijk een motie aangenomen door de gemeenteraad: eindhoven4palestine. De burgemeester toonde meer dan duidelijk begrip voor de zorg van de Joodse gemeenschap in Eindhoven. Een aantal ideeën zijn besproken hoe antisemitisme te bestrijden.  Het werd duidelijk dat B en W van Eindhoven alles wat in hun macht ligt zal inzetten om antisemitisme te bestrijden en de Joodse gemeenschap een gevoel van veiligheid te bieden, fysiek en emotioneel. Op Instagram schreef Dijsselbloem hierover:

“Vandaag had ik een goed gesprek met opperrabbijn Jacobs en daarnaast Max Loewenstein en Anja Hannema namens de Joodse gemeente Brabant. We spraken over het grote belang om het leed in Israël èn Gaza beide te zien en erkennen en het voorkomen dat dit conflict ons in Nederland en in Eindhoven uiteendrijft. We trekken samen op in de bestrijding van het toenemend antisemitisme en de gevoelens van onveiligheid bij Joodse inwoners van Eindhoven.”

In Amersfoort wordt op 19 mei een Joods monument onthuld, ter nagedachtenis. Dinxperlo heeft me uitgenodigd op 17 juni voor stolpersteinen, Dinsdagavond aanstaande een concert van de Duitse ambassade in Nederland en later deze maand komt de Duitse Ambassadeur op de koffie bij ons thuis. Gisteren, sjabbat, veel gelernd met Avi, met wie ik al meer dan twintig jaar iedere sjabbatmiddag lern. Maar, ook al twintig jaar, duiken we eerst het natuurgebied in voor onze wekelijkse fikse wandeling en ontmoeten dan af en toe mensen die we kennelijk moesten treffen.

De Baäl Sjem Tov heeft benadrukt dat waar je komt, daar moet je zijn, het is nooit toevallig: daar ligt je opdracht. En zo zwerf ik rond, verdwaal ik soms, maar zie bijna altijd wat ik waar mag uitvoeren, waarom ik ergens ben beland. Maar dit geldt natuurlijk niet alleen voor mij, maar voor ieder mens. En dus heb ik afgelopen dagen een capabele bestuurder van een Joodse gemeente moeten overtuigen om zijn bestuursfunctie niet neer te leggen. We hebben hem nodig. Ik begrijp dat besturen niet altijd even gezellig is, speciaal in deze zorgelijke periode, maar waar je bent beland, daar moet je kennelijk zijn, ook als het moeilijk lijkt! 

De vertaling van het Perzische woord poer is lot. Het lot berust op toeval. Maar gezien er geen toeval bestaat, maar alles boven is bepaald, is uiteindelijk ook het lot dat een mens beschoren is zeker niet toevallig. Maar toch geeft ons dat niet het recht om achterover te leunen als het lot noodlottig lijkt.  De snode Haman had middels een lot bepaald op welke datum het Joodse volk vernietigd zou worden. Mordechai en Ester weigerden dat lot te aanvaarden, kwamen in actie met gebed en diplomatie en wisten daarmee het tij te keren. 

En daarom vieren we ook dit jaar weer Poeriem!

Bron: opperrabbijn Jacobs - NIW